Dünya Diyabet Günü
Diyabet (şeker hastalığı), pankreasın yeterli miktarda insülin üretememesi ya da ürettiği insülinin etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda gelişen bir hastalıktır. Birinci koşulda “tip 1 şeker hastalığı”, ikinci koşulda ise “tip 2 şeker hastalığı” söz konusudur. İnsülin, şekerin hücre içine girmesini ve hücrede glikojen olarak depolanmasını sağlar. Diyabetliler, yedikleri besinden kana geçen şekeri yani glukozu kullanamazlar ve kan şekeri düzeyleri yükselir. Bu duruma tıpta hiperglisemi denir ve uzun dönemde birçok doku ve organda hasara yol açar.
Dünyada ve Ülkemizde görülme sıklığı nedir?
• Dünyada her 11 kişiden 1’i (463 milyon kişi) diyabetlidir.
• Öte yandan diyabeti olan kişilerin neredeyse yarısı (232 milyon kişi) henüz tanı almamıştır. Yani her 2 diyabetliden 1’i hastalığının farkında değildir.
• Küresel sağlık harcamalarının %10’u diyabete harcanıyor (760 milyar ABD Doları).
• Bozulmuş glukoz toleransı olan 20-79 yaşlarındaki yetişkin sayısının 374 milyon olduğu tahmin ediliyor (tüm dünyada bu yaş grubundaki yaklaşık 13 kişiden 1'i).
• 6 doğumdan 1’i (20 milyon) gebelik diyabetinden etkileniyor.
• Diyabet hastalarının dörtte üçü düşük ve orta gelir düzeyindeki ülkelerde yaşıyor.
• 20 yaşın altındaki 1.110.100 çocuk ve genç tip 1 diyabet hastası.
• Her 8 saniyede 1 kişi diyabet nedeniyle hayatını kaybediyor (yaklaşık 4.2 milyon yetişkin)
Türkiye %11,1 ile diyabet görülme oranının en yüksek olduğu Avrupa ülkesidir. Ülkemizde 6.6 milyonun üzerinde diyabetli bulunmaktadır. Ülkemiz aynı zamanda diyabete bağlı ölüm oranının en yüksek olduğu Avrupa ülkelerinden biridir. Diyabet ülkemizde toplam sağlık harcamalarının %23,8'inden sorumludur. 2045 yılında Türkiye’de 10,4 milyon diyabetli olacağı ve Türkiye’nin yetişkinlerde diyabetin en sık görüldüğü 10 ülkeden 1’i olacağı tahmin edilmektedir.
Diyabetli hastaların sayısı Dünyada ve Ülkemizde neden artıyor?
Günümüzde kentsel yaşam tarzının kötü hale gelmesiyle daha az enerji harcayarak daha fazla yiyecek tüketilmektedir. Bunun sonucu olarak, şişmanlık artmakta, erişkinlerde görülen ve ana sebebi insülin direnci olan tip 2 diyabet sıklığı tüm dünyada hızla artmaktadır. Bu artışın başlıca diğer nedenleri nüfus artışı ve dünyada ortalama ömrün uzamasıdır. Tip 2 diyabet eskiden erişkinlerin sorunu iken, günümüzde daha erken yaşlarda, hatta çocukluk çağında görülmeye başlanmıştır.
Diyabetin bizim için önemi nedir?
Diyabet sık görülen, kontrol altında tutulmazsa erken yaşta ciddi sağlık sorunlarına ve ölüme yol açan, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur. Diyabetin kontrol ve takibi iyi yapılmazsa birçok organı kötü yönde etkileyerek organ hasarlarına (Komplikasyonlara) sebep olur. Bunlar; Böbrek Yetmezliği, Görme kaybı, Kalp Krizi, Felç, Ayaklarda Kangren gibi. Kronik bir hastalık olduğu için hayat boyu tedavi gerektirir. Bununla birlikte etkili bir şekilde yönetildiğinde diyabete bağlı olumsuz sonuçların önüne geçilebilir. Diyabet tedavisinde düzenli ilaç kullanımının yanı sıra beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi ve fiziksel aktivite düzeyinin artırılmasını da kapsayacak şekilde gerekli yaşam tarzı değişikliklerinin yapılması çok önemlidir. Bu nedenle hastalığın önlenmesi için çaba harcanması, erken tanı konması ve uygun bir şekilde tedavi edilmesi gereklidir.
