AŞIRI TERLEME (HİPERHİDROZ)

AŞIRI TERLEME (HİPERHİDROZ)

Terleme aslında vücut sıcaklığındaki artışa karşı oluşan doğal bir cevaptır. Hiperhidroz ise ter bezlerinin aşırı çalışması sonucu fazla ter üretilmesidir. Klinik olarak hiperhidroz ikiye ayrılır:

1. Genel (jeneralize) hiperhidroz: Tüm vücutta aşırı terleme vardır. Terleme uyku ve dinlenme sırasında da mevcuttur. Hormonal, nörolojik, enfeksiyöz sebeplerle gelişebilir.
2. Bölgesel (lokalize) hiperhidroz: En sık koltuk altı, avuç içi, ayak tabanı ve yüzde görülür. Terlemeyi tetikleyen sebeplerin başında stres vardır. Terleme en az altı aydır vardır. Kadın ve erkeklerde eşit sıklıkla rastlanır. Genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkmaktadır.

Hiperhidroz yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir durumdur. Avuç içinde hiperhidrozu olan bir hasta, başkasıyla el sıkışmaktan kaçınabilir. Ayak tabanında hiperhidrozu olan hasta, ayakkabıyla yürürken rahatsızlık hissedebilir. Koltuk altında hiperhidrozu olan hastanın giysisi aşırı miktarda ıslanabilir ve hasta ter kokusundan rahatsız olabilir. Bu durumlar mesleki zorluklara yol açtığı gibi sosyal anksiyeteye, günlük aktivite ve yakın ilişkilerin bozulmasıyla psikolojik rahatsızlıklara da sebep olabilir. Aşırı terleme; egzama, mantar, bakteriyel ve viral deri hastalıklarına zemin hazırlar. 

Aşırı terleme nasıl teşhis edilir?

Hem sağlığı hem günlük yaşamı olumsuz etkileyen hiperhidroz, tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Hiperhidrozu olan bir hastanın dermatoloji uzmanına danışması uygundur. Dermatoloji uzmanı öncelikle hiperhidrozun genel mi bölgesel mi olduğunu belirler, hiperhidroza sebep olabilecek tiroid ve hormon bozuklukları gibi diğer rahatsızlıkların hastada mevcudiyetini araştırır. Hiperhidrozun altta yatan bir sebebi bulunduğu takdirde tedavi bu sebebe yönelik şekillendirilir.

Aşırı terleme nasıl tedavi edilir?

Hiperhidrozun altta yatan bir sebebi bulunamadığı takdirde farklı tedavi yöntemleri mevcuttur. İlk basamak tedavi olarak alüminyum veya zirkonyum tuzları içeren kremler kullanılabilmektedir. Ne var ki bu kremler kullanıldığı süre zarfında etki gösterdikleri için sürekli kullanım gerekmektedir ve ağır vakalarda etkinliği düşüktür. Bir başka tedavi yöntemi iyontoforezdir. İyontoforez, hiperhidrozu olan vücut bölgesinin, içine çok zayıf elektrik akımı verilen su dolu bir kapta belirli bir süre tutulması prensibine dayanır. İyontoforez mutlaka dermatoloji uzmanı gözetiminde uygulanması gereken bir yöntemdir. İyontoforez avuç içi ve ayak tabanı hiperhidrozunda uygundur ama diğer vücut bölgelerinde uygulanması mümkün değildir. Bu yöntem sadece uygulandığı süre boyunca etkilidir, dolayısıyla kalıcı iyileşme sağlamaz.

Tedaviye dirençli hiperhidrozda ağızdan ilaçla tedavi yöntemleri de mevcuttur. Bu ilaçlar özellikle genel hiperhidroz hastalarında tercih edilmektedir. Göz tansiyonunu artırma ve idrar yapma güçlüğü gibi yan etkilerinin olması, bu ilaçların kullanımını kısıtlamaktadır.

Yukarıda bahsedilen tedavilere dirençli hiperhidrozda ise ter bezlerinin çıkarılması, küretaj ve liposuction, endoskopik torasik sempatektomi gibi yöntemler bulunmakla beraber bu yöntemlerde damar ve sinir yaralanması riski bulunmaktadır.

Bir başka tedavi yöntemi ise lazer tedavisidir. Uygun hasta seçimi ile hiperhidrozda etkili bir tedavi alternatifidir.

Aşırı Terlemede Botoks Tedavisi Nasıl Uygulanır ?

Hiperhidroz tedavisinde botulinum toksin (botox) kullanımı, etkili olması ve görece uzun süreli bir iyilik dönemi sağlaması bakımından diğer tedavilerden ayrılmaktadır. Botulinum toksini, hiperhidroz görülen vücut bölgesinde deri içine uygulanır ve ter bezlerinin çalışmasına engel olur. Botoks uygulaması yaklaşık 30 dakika sürer, etkisi ise 7-10 günde başlar ve 4-6 ay devam eder. Bu süre sonunda enjeksiyon tekrarlanabilir. Botoksun gebelere, emziren kadınlara, kas hastalığı olanlara, kalp hastalarına, kan sulandırıcı ilaç kullananlara uygulanması önerilmez. Kolay uygulanması, etkinin kısa sürede başlaması, yan etkilerinin az olması, uzun etki süresi gibi avantajlar, Botoksu aşırı terleme (hiperhidroz) tedavisinde öne çıkarmaktadır.

Yukarıda bahsedilen tedavi yöntemleri, hastanın yaşam tarzı değişiklikleri ile desteklenmelidir. Hasta sıcak ortamlardan, fiziksel efordan, stresten, baharatlı yiyeceklerden ve kafeinli içeceklerden mümkün olduğunca uzak durmalıdır. Sık duş alınmalı, ter emici pamuklu kumaşlardan üretilmiş giysiler giyilmeli ve giysiler imkan olursa gün içinde değiştirilmelidir.

Uzm.Dr.Berna Hiçdönmez

Dermatoloji Uzmanı