"Yapay zeka uygulamaları günümüzde bilişimden edebiyata, hukuktan sanata, turizmden eğitime kadar birçok farklı alanda karşımıza çıkmaktadır. Hataya yer olmayan sağlık sektöründe ise durum biraz farklı gelişiyor. Yasal zorunluluklar, etik hassasiyetler, güvenlik önlemleri gibi konuların getirdiği yükümlülükler daha ihtiyatlı ilerlemeyi zorunlu kılıyor. Tüm risklerine rağmen yapay zekânın bundan sonra hayatımızda yer aldığı ve çok fazla potansiyele sahip olduğu gerçeği ortadadır.
İletişim departmanı olarak kullandığımız yapay zeka uygulamaları şu an için hayatımızı kolaylaştıracak bir yardımcı görevi üstlenirken, analitik çözümlemedeki üstün başarısı, bilişsel ve görsel yetenekleri sayesinde, grafik tasarım, web yazılım, sosyal medya gibi alanlarda verimliliğimizi yadsınamaz bir biçimde arttırmaktadır.
Sağlık iletişiminin 25 yıldır öncüsü olan Reçete dergimizin yeni sayısında bir ilki gerçekleştirip teknoloji köşemizin görsellerini ve dergi kapağımızı Midjourney ve Adobe Firefly uygulaması ile tasarladık. Birazdan aşağıda okuyacağınız röportajı da henüz belki de emekleme aşamasında olan fakat mevcut hali ile bile herkesi şaşırtmaya devam eden ChatGPT 4.0 sohbet modülü ile karşılıklı bir konuşma gerçekleştirdik.
Keyifli okumalar dilerim."
Önümüzdeki yıllarda yapay zeka desteğinin hastanecilikte en çok hangi alanlarda etkili olacağını ön görüyorsun?
ChatGPT: Önümüzdeki yıllarda sağlık alanında yapay zeka desteği ile gerçekleşecek en önemli gelişmeler hasta ve çalışan deneyimi, tanı analizleri ve hastaneler-arası network sistemleri alanında olacaktır. Elde edilen büyük miktarda veriyi analiz ederek maliyet tasarrufunu, hasta memnuniyetini, personel, iş gücü ihtiyaçlarını karşılamak ve girişimleri desteklemek amacıyla daha verimli kullanabileceğiz.
Bu hedeflere ulaşmak için hastanelerin ve sağlık sistemlerinin yapay zekanın birlikte çalışabilirliğini, şeffaflığını ve eşitliğini geliştirmek ve uluslararası veri standartlarını uygulamak için devletler ve özel şirketlerle entegrasyonlarını güçlendirmeleri gerekecek.
Ayrıca bir diğer önemli bir noktada, yapay zekanın en güçlü kullanımının insan yeteneklerinin yerini almak değil, onu geliştirmek olduğunu unutmamalıyız.
Hasta deneyimi konusunda yapay zekanın ne gibi katkılar olabilir?
ChatGPT: Bir yapay zeka asistanının sağlık sistemine entegre edilmesi ile hastalara rehberlik hizmeti verebilir ve tıbbi yolculukları sırasında harcadıkları zamanı optimize edebiliriz. Sıranın nerede daha kısa olduğunu ve hasta için hangi testin önce yapılmasının daha az zaman alacağını belirleyebiliriz. Algoritma, araç çağırma platformları tarafından sunulan acil olmayan tıbbi ulaşım (NEMT) yolculukları ile bağlantı kurarak, hastaları ziyaret etmek ve yönlendirmek için hangi sağlık tesisinin daha verimli olacağını önerebilir. Bu şekilde, her hastanın harcadığı zaman optimize edilirken, daha iyi bir sağlık hizmeti deneyimi yaşamaları sağlanabilir.
Yapay zeka uygulamalarıının şu anki aşamada hastanecilikte ne gibi etik sorunlara yol açabileceğini öngörüyorsun?
ChatGPT: Hastane yönetimi ve tıp alanında birçok etik soruna neden olabilir. Bu nedenle, yapay zeka sistemleri geliştirilirken, hastaların güvenliği, özel hayatın gizliliği ve eşitlik konularına özellikle dikkat edilmelidir. Detaylı açıklamam gerekirse;
1. Kişisel verilerin korunması: Hastaların sağlık verilerinin toplanması, depolanması ve işlenmesi, özel hayatın gizliliği konusunda sorunlar yaratacaktır. Bu verilerin nasıl kullanılacağına ve kimlerin erişebileceğine dair sıkı kurallar olması gerekmektedir.
2. Hatalı tanı ihtimali: Yapay zeka sistemleri, bazı hastalıkları teşhis etmede isabetli olabilir. Örneğin genetik araştırmalarda çeşitli kalıtsal hastalıkların analizlerinde günümüzde aktif olarak kullanılmaktadır. Ancak, bu sistemler hala hatalı teşhisler yapabiliyor. Bu durum, yanlış tedaviye ve hatta ölümlere neden olabilir. Bu nedenle, sistemindoğruluğunu artırmak için çok sayıda veriye ihtiyaç vardır.
3. Sorumluluk: Yapay zeka sistemleri karar verirken doktorların da işin içinde olduğu bir sürece dahil olurlar. Verilecek yanlış bir kararda kimin sorumlu olduğu konusunda belirsizlik yaratabilir.
4. İnsan faktörü: Yapay zeka sistemleri, insana göre daha hızlı kararlar alabilirler. Ancak, bir doktorun işi sadece tanı koymak değildir. Bir hastanın durumunu değerlendirmek, empati kurmak ve hastanın ruhsal durumunu da dikkate almak gibi sadece insana has özelliklerin bir araya gelmesiyle gerçekleşen bir süreçtir. Bu nedenle, yapay zeka sistemleri bir yardımcı görevi görürken insan ile işbirliği yapmak zorundadır.
Kişiselleştirilmiş tedaviler konusunda bizi ne gibi yenilikler beklemektedir?
ChatGPT: Yapay zeka, tıbbi verileri analiz ederek hastalıkların teşhisinde ve tedavisinde kullanılabilir. Hastaların genetik, biyokimyasal ve yaşam tarzı verileri gibi birçok faktörü analiz ederek kendi kendine öğrenme (machine learning) yeteneği sayesinde daha isabetli ve kişiye özel tedaviler her geçen gün daha da yaygın hale gelecektir.
"Önceki sorularımızda bize rehberlik edebilecek bir sağlık asistanı önerisinde bulunan yapay zekamızı test etmek için şimdi bazı semptomlardan bahsedip bizi ilgili doktora ve hastaneye yönlendirip yönlendiremeyeceğini test etmek istiyorum."
Merhaba; Son günlerde nefes almada zorluk çektiğimi hissediyorum, spor yaparken çabuk yoruluyor, hırıltılı nefes alıyorum hangi doktora gözükmem gerektiği konusunda yardımcı olabilir misin?
ChatGPT: Nefes almada zorluk çekme, hırıltılı nefes almak ve çabuk yorulma gibi şikayetleriniz astım gibi bir hastalığın belirtileri olabilir. Bunun yanı sıra kalp yetmezliği, akciğer hastalıkları, anemi ve obezite gibi faktörler de nefes darlığına neden olabilir. Bir göğüs hastalıkları uzmanına gözükmenizi tavsiye ediyorum, eğer sorunun kalpten kaynaklı olduğu konusunda bir şüphe varsa kardiyoloji uzmanına yönlendirilmeniz gerekebilir.
Acil tıbbi yardım gerektiren ani başlayan nefes darlığı sorununda ise mutlaka acil servise başvurulmalıdır!
Umarım bu bilgiler yardımcı olmuştur.
Sohbet robotu sorumuzda geçen anahtar kelimeleri analiz ederek hastalığımızın bir astım sorunu olabileceği kanısına varıp bizi ilgili bölümlere yönlendirmeyi başardı. Tabi bunun bir deneme sürümü olduğunu unutmayıp önerisini bu aşamada ciddiye almamız gerekmiyor. Sohbeti devam ettirip bulunduğum lokasyona en yakın göğüs hastalıkları uzmanı olan hastaneleri bulmasını istediğimde ise gerçektende yakındaki ilgili hastaneleri ve web sitelerini bulup listeledi. Şimdi sohbeti astım konusu üzerinden biraz daha ilerletip astım hastaları için daha yaşanabilir semtleri araştırmasını isteyeceğiz.
Bir astım hastası için İstanbul’da hava temizliği bakımından yaşanabilecek en temiz semtleri önerebilir misin?
ChatGPT: Astım hastaları için en yaşanabilir yerler konusunda birkaç faktör dikkate alınması gerekiyor. Bu faktörler arasında hava kalitesi, iklim, bitki örtüsü, trafik yoğunluğu ve stres seviyeleri gibi etkenler yer alabilir.
2022 yılında Hava Kalite Ölçüm istasyonlarından edinilen bilgilere göre size İstanbul’da astım hastaları için yaşamaya en uygun yerler hakkında birkaç öneride bulundum.
Kandilli : Hava kirliliğinin en az ölçüldüğü istasyon 13,1 µg/m3 ile Üsküdar’ın Kandilli semtidir. Kandilli’nin deniz kenarında olması ve sakinliği nedeniyle astım hastaları için idealdir.
Adalar: İstanbul’da astım hastaları için yaşamaya uygun yerlerden biridir. Büyükada istasyonunda 15,8 µg/m3 olarak ölçülen partikül yoğunluğu Adalar’ın havasının temiz ve yaşanabilir olduğunu göstermektedir.
Sarıyer: Sarıyer, İstanbul’un kuzeyinde boğaz kıyısında yer alan bir semttir, 24,4 µg/m3 partikül madde oranı, ormanlık alanlara yakınlığı ve temiz boğaz havasıyla astım hastaları için yaşamaya uygun yerlerden biridir.
Şaşırtıcı bir biçimde yakın dönemdeki raporları analiz ederek hava temizliği bakımından İstanbul’daki en temiz üç bölgeyi bana önerdi. Bu bilgiyi arama motorundan pekala kendimiz de elde edebilirdik fakat o bizim yerimize saniyeler içinde araştırıp uygun bir öneride bulundu.
Elbette ki bunlar henüz tahmin ve öngörülerden ibaret. Gelecekte bu teknoloji hayatımızın işleyişini tamamıyla değiştirecek mi yoksa şu an kullandığımız alanlarla mı sınırlı kalacak sorusu hala bir soru işareti. Ama bugün kullandığımız birçok teknolojinin de geçmişte birer hayal ürünü olduğunu unutmamak, ufkumuzu geniş tutabilmek açısından önemli.
